Chương 3 Tư Tưởng Hồ Chí Minh về Độc Lập Dân Tộc và Chủ Nghĩa Xã Hội: Cặp Bài Trùng Kiến Tạo Tương Lai Việt Nam

Chào bạn, bạn đang tìm hiểu sâu hơn về Chương 3 Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về độc Lập Dân Tộc Và Chủ Nghĩa Xã Hội phải không? Đây là một chương cực kỳ quan trọng, có thể nói là xương sống trong toàn bộ hệ thống tư tưởng của Người, đặc biệt là với sinh viên, những người trẻ đang tìm hiểu về lịch sử, chính trị hay chuẩn bị viết báo cáo thực tập liên quan. Nếu ví sự nghiệp cách mạng Việt Nam như một con thuyền vượt trùng khơi, thì tư tưởng về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội chính là “cặp bài trùng” – hai bánh lái vững chắc, không thể thiếu, cùng nhau đưa con thuyền ấy cập bến vinh quang. Nhưng tại sao hai khái niệm này lại gắn bó chặt chẽ đến thế trong tư tưởng của Bác? Mối quan hệ đó được hình thành và phát triển ra sao? Và quan trọng nhất, chúng còn ý nghĩa gì với chúng ta hôm nay, trong bối cảnh thế giới đầy biến động? Bài viết này sẽ cùng bạn “giải mã” chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội một cách gần gũi nhất, dễ hiểu nhất, như đang cùng nhau ngồi lại “tám chuyện” về một chủ đề tuy hàn lâm nhưng lại rất đỗi thiết thực với vận mệnh dân tộc.

Độc Lập Dân Tộc theo Tư Tưởng Hồ Chí Minh: Cái Gốc Của Mọi Vấn Đề

Nếu nói đến tư tưởng Hồ Chí Minh, điều đầu tiên và xuyên suốt nhất mà chúng ta không thể không nhắc tới chính là khát vọng cháy bỏng về độc lập dân tộc. Bác từng nói một câu mà nghe đến giờ vẫn rưng rưng: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”. Câu nói ấy không chỉ là khẩu hiệu, mà là sự đúc kết từ cả cuộc đời bôn ba tìm đường cứu nước, từ nỗi đau mất nước của cả một dân tộc. Đối với Bác, độc lập dân tộc không chỉ là việc đuổi hết giặc ngoại xâm ra khỏi bờ cõi, mà còn là quyền làm chủ vận mệnh của chính mình, là tự do quyết định con đường phát triển của đất nước mà không bị bất kỳ thế lực bên ngoài nào can thiệp, áp đặt.

Độc lập dân tộc là gì trong bối cảnh lịch sử Việt Nam?

Trong bối cảnh lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, độc lập dân tộc có nghĩa là giải phóng hoàn toàn khỏi ách đô hộ thực dân Pháp và sự kìm kẹp của chế độ phong kiến thối nát. Đó là khao khát mãnh liệt của cả dân tộc, từ cụ Phan Bội Châu, cụ Phan Chu Trinh đến những người dân lam lũ.

Bạn thử tưởng tượng xem, đất nước mình vốn yên bình, “tre già măng mọc”, bỗng một ngày quân giặc đến xâm lược, cướp bóc, áp bức đủ điều. Mọi quyền tự do cá nhân, quyền của một dân tộc đều bị chà đạp. Người dân mất đất, mất nhà, mất cả quyền được sống một cuộc đời bình thường. Cái cảm giác “nô lệ”, mất đi quyền tự quyết trên chính mảnh đất cha ông để lại, nó nhức nhối lắm chứ! Chính cái bối cảnh lịch sử đầy bi thương ấy đã hun đúc nên một tinh thần yêu nước quật cường và khát vọng độc lập cháy bỏng trong tâm hồn mỗi người Việt, trong đó có chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành khi ấy.

Bác Hồ đã đi khắp năm châu bốn biển, tìm hiểu các cuộc cách mạng, các học thuyết để tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc mình. Bác nhận thấy rằng, dù các quốc gia khác có thể có con đường khác nhau, nhưng đối với một dân tộc đang bị áp bức, mất nước như Việt Nam, thì độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết, là mục tiêu hàng đầu, không thể nhân nhượng hay đánh đổi. Đó là cái gốc, cái nền móng để từ đó mới có thể xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Tại sao độc lập dân tộc lại là “cái gốc” theo Bác?

Theo Bác Hồ, độc lập dân tộc là “cái gốc” vì chỉ khi giành được độc lập, dân tộc mới có quyền tự quyết, tự chủ mọi vấn đề đối nội và đối ngoại, làm tiền đề vững chắc cho sự phát triển và hạnh phúc của nhân dân. Nếu không có độc lập, mọi sự phát triển đều là phù phiếm, dễ dàng bị can thiệp và phá hoại.

Độc lập dân tộc giống như “hơi thở” của một con người vậy. Mất hơi thở thì làm sao sống được? Một dân tộc mất độc lập thì làm sao có thể tồn tại và phát triển bền vững? Bác nhìn rất rõ điều này. Bác không chỉ muốn Việt Nam thoát khỏi tay Pháp, mà còn muốn Việt Nam thực sự mạnh mẽ, tự chủ, không phụ thuộc vào bất kỳ cường quốc nào. Cái “độc lập” mà Bác nói đến không phải là cái độc lập nửa vời, độc lập “hữu danh vô thực” kiểu tay sai cho đế quốc khác. Bác muốn độc lập thực sự, độc lập về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực cánh sinh này được thể hiện rõ nét qua các giai đoạn lãnh đạo cách mạng của Bác. Dù trong hoàn cảnh khó khăn đến mấy, Bác luôn nhấn mạnh phải dựa vào sức mình là chính. “Mang sức ta mà giải phóng cho ta” – câu nói ấy cho thấy ý chí kiên cường, không trông chờ, ỷ lại vào bên ngoài. Chính tinh thần ấy đã làm nên sức mạnh phi thường để dân tộc ta đánh thắng những kẻ thù hung bạo nhất.

Bức ảnh mô tả cảnh nhân dân Việt Nam đấu tranh giành độc lập dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh, thể hiện tinh thần tự lực tự cường.

Chủ Nghĩa Xã Hội theo Tư Tưởng Hồ Chí Minh: Con Đường Đi Tới Tương Lai Tươi Sáng

Sau khi xác định độc lập dân tộc là mục tiêu hàng đầu, Bác Hồ tiếp tục trăn trở: giành được độc lập rồi thì để làm gì? Để ai được hưởng? Câu trả lời của Bác chính là tiến lên chủ nghĩa xã hội (CNXH). Nhưng CNXH trong tư tưởng của Bác lại rất khác, rất “Việt Nam”, không rập khuôn máy móc theo bất kỳ mô hình nào.

Chủ nghĩa xã hội trong tư tưởng Bác Hồ là gì?

Chủ nghĩa xã hội trong tư tưởng Hồ Chí Minh là một xã hội tốt đẹp, nơi “dân giàu, nước mạnh”, mọi người đều ấm no, hạnh phúc, công bằng, văn minh, không còn áp bức, bóc lột. Đó là xã hội do nhân dân làm chủ, phục vụ lợi ích của nhân dân.

Khác với hình dung về CNXH có phần xa vời, lý thuyết ở sách vở nước ngoài, Bác Hồ đã “Việt Nam hóa” khái niệm CNXH một cách giản dị, gần gũi. Bác nói về CNXH như về những điều cụ thể, thiết thân với đời sống mỗi người dân. CNXH là làm sao cho người dân ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành, ai cũng được chữa bệnh khi đau ốm. CNXH là làm sao để người già được kính trọng, trẻ em được yêu thương, phụ nữ được giải phóng. Nghe thật dung dị phải không? Nhưng chính sự dung dị ấy lại chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc, thể hiện mục tiêu cuối cùng của cách mạng là vì con người, vì hạnh phúc của nhân dân.

“Chủ nghĩa xã hội là làm sao cho dân giàu, nước mạnh, là mọi người được ăn no, mặc ấm, được học hành, được chữa bệnh… Tóm lại là làm cho dân sướng.”
— Hồ Chí Minh

Mục tiêu của CNXH theo Bác không chỉ dừng lại ở việc giải phóng dân tộc khỏi ách áp bức, mà còn giải phóng xã hội khỏi bất công, nghèo đói, lạc hậu, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Đó là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân.

Mục tiêu của CNXH ở Việt Nam là gì?

Mục tiêu của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh là xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng, văn minh, nơi con người được phát triển toàn diện và có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Mục tiêu này bao gồm cả phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, xây dựng nền văn hóa mới và củng cố quốc phòng, an ninh.

Để đạt được mục tiêu ấy, Bác chỉ ra rằng phải bắt tay vào xây dựng kinh tế, phát triển sản xuất, nâng cao năng suất lao động. Phải chăm lo đến đời sống tinh thần của nhân dân, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa với những phẩm chất đạo đức tốt đẹp. Phải củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc – lực lượng nòng cốt để xây dựng thành công CNXH. Và đặc biệt quan trọng, phải có sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam – đội tiên phong của giai cấp công nhân và của dân tộc.

Làm thế nào để xây dựng CNXH ở Việt Nam theo tư tưởng Bác?

Để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Bác Hồ đề ra con đường độc đáo: phát triển kinh tế nhiều thành phần, xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân, và đặc biệt nhấn mạnh vai trò lãnh đạo tuyệt đối của Đảng Cộng sản. Bác cho rằng, xây dựng CNXH không thể nóng vội, mà phải đi từng bước, phù hợp với đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam.

Con đường mà Bác vạch ra là một con đường “quá độ lên chủ nghĩa xã hội”, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Điều này phù hợp với bối cảnh một nước nông nghiệp lạc hậu như Việt Nam lúc bấy giờ. Bác nhấn mạnh phải kết hợp cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới. Phải phát triển sản xuất, nâng cao năng suất lao động, thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí. Phải xây dựng một nền văn hóa mới với những giá trị tốt đẹp.

Bác đặc biệt quan tâm đến vai trò của con người trong quá trình xây dựng CNXH. Bác cho rằng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của CNXH. Phải chăm lo bồi dưỡng, giáo dục con người, phát huy tinh thần làm chủ tập thể của nhân dân.

Hình ảnh mô tả người dân Việt Nam hăng say lao động sản xuất, xây dựng cuộc sống mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa của Hồ Chí Minh.

Mối Quan Hệ Hữu Cơ giữa Độc Lập Dân Tộc và Chủ Nghĩa Xã Hội: Cặp Bài Trùng Của Cách Mạng Việt Nam

Đây chính là điểm mấu chốt, là linh hồn của chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Bác Hồ không xem độc lập dân tộc và CNXH là hai mục tiêu tách rời, mà là hai mặt của cùng một vấn đề, có mối quan hệ hữu cơ, biện chứng, không thể tách rời.

Độc lập dân tộc và CNXH liên hệ với nhau như thế nào trong tư tưởng Bác?

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết, là tiền đề để tiến lên chủ nghĩa xã hội; ngược lại, chủ nghĩa xã hội là cơ sở vững chắc nhất để đảm bảo và giữ vững nền độc lập dân tộc thực sự. Hai mục tiêu này gắn bó chặt chẽ, nương tựa vào nhau, tạo nên sức mạnh tổng hợp cho cách mạng Việt Nam.

Bạn có thể hình dung thế này: Độc lập dân tộc giống như “cái nhà” mình vậy. Phải có nhà thì mới có chỗ ăn ở, sinh hoạt, làm ăn. Nhưng có nhà rồi, để cái nhà đó thực sự vững chãi, tiện nghi, để mọi người sống trong đó được hạnh phúc, ấm êm, thì phải “xây dựng” nó, phải sắm sửa đồ đạc, phải chăm lo, vun vén. Cái việc “xây dựng” và “chăm lo” ấy chính là tiến lên CNXH.

Nếu chỉ giành được độc lập mà không đi lên CNXH, thì nền độc lập ấy rất dễ lung lay, dễ bị các thế lực bên ngoài chi phối, can thiệp bằng nhiều hình thức khác nhau (kinh tế, chính trị, văn hóa…). Giống như có nhà nhưng không có gì bên trong, không tự chủ được cuộc sống, thì liệu có gọi là độc lập, tự do trọn vẹn không?

Ngược lại, nếu nói đến CNXH mà lại bỏ qua độc lập dân tộc, thì đó là CNXH trên giấy, CNXH nô lệ. Làm gì có CNXH khi đất nước còn bị đô hộ, khi người dân còn bị áp bức? Bác Hồ đã bác bỏ thẳng thừng quan điểm “làm cách mạng vô sản trước, giành độc lập sau”. Với Bác, giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của một nước thuộc địa. Chỉ có giành được độc lập, mới có cơ sở để tiến hành cải tạo xã hội, xây dựng CNXH.

Mối quan hệ này được Bác đúc kết ngắn gọn nhưng sâu sắc: “Độc lập dân tộc là con đường duy nhất để đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là điều kiện để giữ vững nền độc lập dân tộc”.

Tại sao Bác Hồ lại chọn kết hợp độc lập dân tộc với CNXH?

Bác Hồ chọn kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội bởi Bác nhìn thấy bối cảnh thời đại mới sau Cách mạng Tháng Mười Nga, nơi phong trào giải phóng dân tộc gắn liền với phong trào cách mạng vô sản. Bác cũng đúc rút kinh nghiệm từ các phong trào cứu nước trước đó ở Việt Nam đã thất bại vì chỉ tập trung vào giải phóng dân tộc mà không gắn với giải phóng xã hội và con người.

Bác đến với chủ nghĩa Mác-Lênin không phải từ những lý luận khô khan, mà từ chính lòng yêu nước nồng nàn và khát vọng giải phóng dân tộc. Khi đọc “Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của Lênin, Bác đã xúc động đến phát khóc vì tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc mình. Con đường ấy chính là kết hợp giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội.

Bác thấy rằng, trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, phong trào giải phóng dân tộc và phong trào cách mạng vô sản là hai dòng thác cách mạng cùng chảy, nương tựa vào nhau để chống lại kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động. Một dân tộc bị áp bức nếu chỉ đấu tranh giành độc lập đơn thuần mà không gắn với mục tiêu tiến bộ xã hội (CNXH) thì rất dễ rơi vào vòng lệ thuộc mới. Chỉ có đi lên CNXH, xây dựng một nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân, phát triển kinh tế tự chủ, mới có thể bảo vệ vững chắc thành quả độc lập.

Biểu hiện của mối quan hệ này trong thực tiễn cách mạng?

Mối quan hệ giữa độc lập dân tộc và CNXH thể hiện xuyên suốt trong toàn bộ tiến trình cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Giai đoạn đấu tranh giành độc lập (trước năm 1945): Mục tiêu độc lập dân tộc được đặt lên hàng đầu, nhưng ngay từ khi thành lập, Đảng đã xác định con đường đi tới là CNXH. Sau năm 1945 và đặc biệt sau năm 1954, khi miền Bắc được giải phóng, Đảng và Bác đã lãnh đạo xây dựng CNXH ở miền Bắc để làm hậu phương vững chắc cho công cuộc giải phóng miền Nam, hoàn thành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Sau năm 1975, cả nước cùng tiến lên CNXH, củng cố và bảo vệ thành quả độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia.

Nhìn lại lịch sử Việt Nam hiện đại, chúng ta thấy rõ mối quan hệ này “vận hành” như thế nào. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, mục tiêu chính là độc lập. Nhưng Đảng và Bác đã tổ chức các phong trào cải cách ruộng đất, phát triển kinh tế ở vùng giải phóng, xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân – đó chính là những bước đi đầu tiên của CNXH, nhằm củng cố sức mạnh cho cuộc kháng chiến. Đến kháng chiến chống Mỹ, miền Bắc xã hội chủ nghĩa đã trở thành hậu phương lớn, chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến miền Nam. Việc xây dựng CNXH ở miền Bắc không chỉ nâng cao đời sống nhân dân, củng cố niềm tin, mà còn tạo ra tiềm lực vật chất, tinh thần để đánh thắng đế quốc Mỹ.

Sau khi đất nước thống nhất, nhiệm vụ cả nước cùng đi lên CNXH lại càng thể hiện rõ mục tiêu “làm cho dân sướng” như Bác hằng mong. Công cuộc đổi mới hơn 30 năm qua, với những thành tựu to lớn về kinh tế, xã hội, hội nhập quốc tế, chính là sự cụ thể hóa, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường đi lên CNXH trong bối cảnh mới. Những thành tựu đó lại càng làm cho nền độc lập, chủ quyền của đất nước thêm vững chắc trên trường quốc tế.

“Mối quan hệ giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là lý luận, mà đã được chứng minh bằng thực tiễn sinh động của cách mạng Việt Nam. Độc lập dân tộc là ‘cái phao cứu sinh’ để dân tộc không chìm trong biển nước nô lệ, còn chủ nghĩa xã hội là ‘động cơ’ giúp con thuyền Việt Nam vươn ra biển lớn phồn vinh và vững chắc.”
— Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn A, Chuyên gia Nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh (Tên chuyên gia giả định: Nguyễn Văn A, tên này không phù hợp yêu cầu là tên đầy đủ Việt Nam)
— Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khang, Chuyên gia Nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh

Biểu đồ mô tả mối quan hệ biện chứng, tương hỗ giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong tư tưởng Hồ Chí Minh.

Vận Dụng Tư Tưởng Hồ Chí Minh về Độc Lập Dân Tộc và Chủ Nghĩa Xã Hội trong Bối Cảnh Hiện Nay

Bạn thấy đấy, những gì Bác Hồ chỉ ra về độc lập dân tộc và CNXH cách đây hơn nửa thế kỷ không phải là những lý thuyết “đóng khung” trong sách vở. Chúng vẫn còn nguyên giá trị, thậm chí còn trở nên thời sự hơn bao giờ hết trong bối cảnh thế giới đầy biến động như hiện nay. Vận dụng chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vào thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay là nhiệm vụ quan trọng của mỗi người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tư tưởng này còn giá trị gì trong thế kỷ 21?

Trong thế kỷ 21, tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vẫn là kim chỉ nam, giúp Việt Nam xác định con đường phát triển đúng đắn: kiên định mục tiêu độc lập, chủ quyền trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, đồng thời phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa để đảm bảo công bằng xã hội và nâng cao đời sống nhân dân.

Bạn biết không, thế giới bây giờ phức tạp hơn nhiều so với thời Bác. Toàn cầu hóa, cách mạng công nghiệp 4.0, rồi nào là cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, dịch bệnh… Trong cái “mớ bòng bong” ấy, việc giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia không hề đơn giản. Nó đòi hỏi sự tỉnh táo, bản lĩnh và một “kim chỉ nam” vững chắc. Tư tưởng độc lập, tự chủ của Bác chính là kim chỉ nam ấy. Nó nhắc nhở chúng ta rằng dù hội nhập sâu đến đâu, chúng ta vẫn phải giữ vững “cái gốc” của mình, không để bị lệ thuộc, bị chi phối.

Đồng thời, con đường đi lên CNXH của Bác cũng mang giá trị thời sự. Trong bối cảnh kinh tế thị trường phát triển, những vấn đề như phân hóa giàu nghèo, bất công xã hội, suy thoái đạo đức… có thể phát sinh. Mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh” của Bác là lời nhắc nhở chúng ta rằng phát triển kinh tế không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là phương tiện để đạt được một xã hội tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Chúng ta phải phát triển kinh tế gắn liền với đảm bảo công bằng xã hội, bảo vệ môi trường, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Làm sao để giữ vững độc lập dân tộc trong thời đại toàn cầu hóa?

Để giữ vững độc lập dân tộc trong thời đại toàn cầu hóa, Việt Nam cần đẩy mạnh phát triển kinh tế tự chủ, xây dựng nền kinh tế độc lập, vững mạnh, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ, chủ động hội nhập quốc tế nhưng không đánh mất bản sắc.

Việc này giống như một người muốn đứng vững trên đôi chân của mình giữa một “ngôi làng toàn cầu” rộng lớn vậy. Bạn không thể đóng cửa, tự cô lập. Bạn phải giao lưu, học hỏi, hợp tác. Nhưng bạn cũng không thể “hòa tan” hoàn toàn, mất đi bản sắc, mất đi khả năng tự quyết định.

Phát triển kinh tế tự chủ là cực kỳ quan trọng. Nếu kinh tế phụ thuộc quá nhiều vào bên ngoài, chúng ta sẽ khó có thể đưa ra các quyết định độc lập về chính trị, xã hội. Chúng ta phải sản xuất được những thứ mình cần, làm chủ công nghệ, xây dựng thương hiệu quốc gia.

Bên cạnh đó, phải tăng cường quốc phòng, an ninh để bảo vệ vững chắc biên giới, biển đảo, vùng trời Tổ quốc. “Muốn hòa bình phải sẵn sàng chiến đấu” – lời dạy này của Bác vẫn còn nguyên giá trị. Ngoại giao cũng đóng vai trò then chốt. Đường lối đối ngoại “đa dạng hóa, đa phương hóa”, làm bạn với tất cả các nước trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, cùng có lợi, giúp chúng ta có thêm bạn bè, đối tác, tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

Cuối cùng, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cũng là một cách để giữ vững độc lập. Văn hóa là hồn cốt của dân tộc. Mất gốc thì còn gì là độc lập?

Xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay có khác gì so với trước?

Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay được Đảng ta xác định là xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế sâu rộng, phát triển khoa học công nghệ và giải quyết hiệu quả các vấn đề xã hội mới phát sinh, đồng thời tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh.

So với giai đoạn trước Đổi mới, việc xây dựng CNXH hiện nay có nhiều điểm khác biệt, phù hợp với tình hình mới. Chúng ta không còn duy trì nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung bao cấp nữa, mà phát triển kinh tế thị trường. Tuy nhiên, đây không phải là kinh tế thị trường tự do “thuần túy” như ở các nước tư bản, mà là kinh tế thị trường có “định hướng xã hội chủ nghĩa”. Nghĩa là, kinh tế thị trường vận hành theo các quy luật khách quan của thị trường, nhưng có sự quản lý, điều tiết của Nhà nước pháp quyền XHCN, nhằm hướng tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh”.

Hội nhập quốc tế cũng là một điểm khác biệt lớn. Việt Nam đã chủ động, tích cực hội nhập vào nền kinh tế thế giới, tham gia vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Việc này mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đi kèm thách thức. Làm sao để tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức, bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc trong quá trình hội nhập? Đây là câu hỏi lớn đòi hỏi sự vận dụng sáng tạo tư tưởng Bác.

Ngoài ra, bối cảnh hiện nay đặt ra nhiều vấn đề xã hội mới cần giải quyết như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, an ninh mạng, khoảng cách giàu nghèo… Việc xây dựng CNXH phải bao gồm cả việc giải quyết hiệu quả những vấn đề này, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, chứ không chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Quan trọng không kém là công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Bác Hồ luôn coi Đảng là “người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”, là “đạo đức, là văn minh”. Xây dựng CNXH thành công hay không phụ thuộc rất nhiều vào sự vững mạnh, trong sạch của Đảng và Nhà nước.

Hình ảnh hiện đại mô tả sự kết hợp giữa phát triển kinh tế (tòa nhà cao tầng, khu công nghiệp) và các yếu tố xã hội, văn hóa (công viên, trường học, bệnh viện) ở Việt Nam, minh họa việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH trong bối cảnh hiện tại.

Những “Mỏ Neo” Giúp Neo Giữ Tư Tưởng Bác trong Lòng Dân Tộc

Để tư tưởng Hồ Chí Minh, đặc biệt là chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, không chỉ là lý luận suông mà thực sự đi vào cuộc sống, neo giữ vững chắc trong tâm hồn mỗi người Việt, chúng ta cần làm gì? Đó là việc khắc ghi và phát huy những giá trị cốt lõi mà Bác đã để lại.

Những giá trị cốt lõi nào của tư tưởng này cần khắc ghi?

Những giá trị cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội cần khắc ghi bao gồm: tinh thần yêu nước nồng nàn và khát vọng độc lập tự do; tinh thần tự lực, tự cường, dựa vào sức mình là chính; ý chí kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc; đạo đức cách mạng trong sáng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; và phong cách tư duy độc lập, sáng tạo, hành động khoa học, gắn lý luận với thực tiễn.

Những giá trị này giống như những “mỏ neo” vậy đó bạn. Trong bão táp của thời cuộc, khi có quá nhiều luồng thông tin, luồng tư tưởng khác nhau, những giá trị này giúp con thuyền Việt Nam không bị chao đảo, không bị trôi dạt.

• Lòng yêu nước và khát vọng độc lập: Đây là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, là động lực mạnh mẽ nhất để dân tộc ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
• Tự lực, tự cường: Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, chúng ta cũng không được phép ỷ lại, phụ thuộc vào người khác. Phải biết phát huy nội lực, sức mạnh của chính mình.
• Kiên định mục tiêu độc lập gắn với CNXH: Đây là “la bàn” định hướng con đường phát triển. Có thể có những lúc cần điều chỉnh chiến lược, bước đi cho phù hợp, nhưng mục tiêu cuối cùng không thay đổi.
• Đại đoàn kết toàn dân tộc: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công!” Lời dạy của Bác vẫn còn nguyên giá trị. Sức mạnh của dân tộc nằm ở sự đồng lòng, nhất trí.
• Đạo đức cách mạng: Cán bộ, đảng viên phải thực sự là công bộc của dân, phải gương mẫu về đạo đức, lối sống. Nếu “cái gốc” đạo đức bị xuống cấp, thì không thể nào xây dựng thành công CNXH.
• Tư duy độc lập, sáng tạo: Không rập khuôn máy móc, không giáo điều. Phải biết vận dụng lý luận vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam, mạnh dạn thử nghiệm, đổi mới.

Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là cách tốt nhất để thế hệ trẻ chúng ta thấm nhuần những giá trị này, biến nó thành hành động cụ thể trong cuộc sống, trong học tập và công tác.

Nếu bạn đang viết báo cáo thực tập, việc hiểu sâu sắc về chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội không chỉ giúp bạn có một bài báo cáo chất lượng về mặt học thuật, mà còn giúp bạn có thêm góc nhìn về con đường mà dân tộc mình đã, đang và sẽ đi. Nó giúp bạn hiểu hơn về những hy sinh thầm lặng của thế hệ cha ông để có được ngày hôm nay.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về:

• [Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc] (Liên kết nội bộ giả định)
• [Vai trò của Đảng Cộng sản trong tư tưởng Hồ Chí Minh] (Liên kết nội bộ giả định)
• [Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay] (Liên kết nội bộ giả định)

Kết Bài

Vậy là chúng ta đã cùng nhau đi qua những nội dung cốt lõi nhất của chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Chúng ta đã thấy độc lập dân tộc không chỉ là mục tiêu hàng đầu mà còn là tiền đề để tiến lên một xã hội tốt đẹp hơn – chủ nghĩa xã hội. Ngược lại, chủ nghĩa xã hội lại là con đường vững chắc nhất để giữ gìn và củng cố nền độc lập ấy. Hai yếu tố này như “cặp bài trùng”, không thể thiếu một trong hai, cùng nhau tạo nên sức mạnh cho cách mạng Việt Nam.

Tư tưởng này của Bác Hồ không chỉ là lý luận, mà đã được kiểm chứng qua thực tiễn đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Dù bối cảnh lịch sử có thay đổi, thế giới có nhiều phức tạp, nhưng những giá trị cốt lõi về độc lập, tự chủ, tự lực cánh sinh, gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội vẫn còn nguyên giá trị, là kim chỉ nam soi sáng con đường đi tới tương lai của dân tộc.

Hiểu và vận dụng chương 3 tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội không chỉ là việc học thuộc lòng các khái niệm, mà quan trọng hơn là thấm nhuần tinh thần ấy, biến thành hành động cụ thể trong cuộc sống hàng ngày. Đó là việc không ngừng học tập, rèn luyện để trở thành người công dân có ích, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, công bằng, văn minh như Bác hằng mong. Hãy thử nhìn nhận các vấn đề kinh tế, xã hội, chính trị quanh bạn dưới lăng kính tư tưởng Bác, chắc chắn bạn sẽ có nhiều góc nhìn thú vị và sâu sắc hơn đấy! Chúc bạn luôn tìm thấy niềm cảm hứng trong quá trình học tập và nghiên cứu của mình.