Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là văn kiện quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam, định hướng chiến lược phát triển của đất nước. Cương lĩnh 1991 và Cương lĩnh 2011 đều mang ý nghĩa lịch sử to lớn, nhưng cũng có những điểm khác biệt đáng lưu ý. Bài viết này sẽ so sánh hai cương lĩnh, tập trung vào những thay đổi then chốt về kinh tế, chính trị và xã hội.
Cương lĩnh 1991 được ban hành trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Văn kiện này khẳng định mục tiêu xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Đồng thời, Cương lĩnh 1991 nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình đổi mới.
Cương lĩnh 2011, được ban hành 20 năm sau, kế thừa và phát triển những nội dung cốt lõi của Cương lĩnh 1991. Văn kiện này tiếp tục khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, đồng thời bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới. Một điểm khác biệt quan trọng là Cương lĩnh 2011 đề cao hơn nữa vai trò của kinh tế tư nhân, coi đó là một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Về mặt chính trị, Cương lĩnh 1991 đặt nền móng cho việc hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Cương lĩnh 2011 tiếp tục phát triển quan điểm này, nhấn mạnh việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Văn kiện cũng đề cập đến việc đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
So sánh Cương lĩnh về chính trị và xã hội
Xét về mặt xã hội, cả hai cương lĩnh đều hướng đến mục tiêu công bằng xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Tuy nhiên, Cương lĩnh 2011 thể hiện rõ hơn quan điểm phát triển con người toàn diện, coi đó là mục tiêu và động lực của sự phát triển bền vững. Văn kiện này cũng nhấn mạnh đến việc bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tóm lại, Cương lĩnh 2011 là sự kế thừa, phát triển và hoàn thiện của Cương lĩnh 1991, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới. Sự khác biệt giữa hai cương lĩnh phản ánh sự vận động, phát triển của tư duy lý luận và thực tiễn cách mạng Việt Nam. Việc so sánh hai văn kiện này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình xây dựng đất nước.
