Giải mã tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng: Số Đỏ và những góc nhìn ít biết

Bạn đang tìm hiểu về tác phẩm làm đ của Vũ Trọng Phụng? Chắc hẳn bạn đã nghe đâu đó cái tên Vũ Trọng Phụng gắn liền với những trang viết đầy gai góc, trào phúng và đôi khi là gây sốc, phải không? Trong số di sản đồ sộ mà ông để lại, có một tác phẩm mà chỉ cần nhắc đến thôi là người ta đã thấy rộn ràng, tranh cãi, thậm chí là e ngại vì sự “làm đ” của nó – chính là cuốn tiểu thuyết “Số Đỏ”. Để hiểu rõ hơn về kiệt tác này, về lý do vì sao nó lại được gọi bằng cái tên “Tác Phẩm Làm đ* Của Vũ Trọng Phụng”, chúng ta hãy cùng lật mở từng lớp lang ý nghĩa, khám phá bối cảnh xã hội đương thời và nhìn nhận giá trị vượt thời gian của nó nhé.

Ngay từ những trang đầu tiên, “Số Đỏ” đã lôi cuốn người đọc vào một thế giới đầy nghịch lý và giả tạo, nơi ranh giới giữa thật và giả, tốt và xấu, văn minh và lố lăng trở nên nhạt nhòa. Tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng không ngại phơi bày sự kệch cỡm, lố bịch của một xã hội đang chới với giữa luồng gió Âu hóa nửa vời và những giá trị truyền thống đang mục ruỗng. Nó thách thức những chuẩn mực đạo đức giả tạo, vạch trần bộ mặt thật của tầng lớp thượng lưu thành thị những năm 1930, khiến người đọc phải giật mình, suy ngẫm và thậm chí là phẫn nộ.

Tác phẩm “làm đ*” của Vũ Trọng Phụng thực sự là tác phẩm nào?

Tác phẩm “làm đ” mà người ta thường nhắc đến khi nói về Vũ Trọng Phụng chính là tiểu thuyết trào phúng nổi tiếng “Số Đỏ”. Tác phẩm này được đăng tải lần đầu trên báo Phong Hóa* năm 1936 và sau đó được in thành sách, gây tiếng vang lớn nhưng cũng không ít tranh cãi vì nội dung đả kích sâu cay và táo bạo của nó.

“Số Đỏ” không chỉ là một câu chuyện giải trí; nó là một bức tranh biếm họa khổng lồ về xã hội Việt Nam trong quá trình tiếp xúc và bị ảnh hưởng bởi văn hóa phương Tây một cách hời hợt. Tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng phơi bày sự thật trần trụi đến mức đôi khi khó chấp nhận, khiến nó trở thành một trong những cuốn tiểu thuyết gây chấn động nhất trong lịch sử văn học Việt Nam hiện đại.

Vì sao Số Đỏ lại bị coi là gây sốc hay “làm đ*”?

“Số Đỏ” bị coi là gây sốc hay “làm đ*” vì nội dung của nó đụng chạm trực diện và phơi bày những mảng tối, những thối nát của xã hội đương thời, đặc biệt là sự đạo đức giả, sự lố lăng của phong trào Âu hóa và sự biến chất của tầng lớp “thượng lưu”. Tác phẩm không né tránh các vấn đề nhạy cảm như tình dục, tiền bạc, danh vọng và sự băng hoại đạo đức.

Vũ Trọng Phụng đã dùng ngòi bút sắc sảo của mình để xé toạc cái vẻ ngoài hào nhoáng, văn minh giả tạo để lộ ra sự trống rỗng, đồi bại bên trong. Sự trào phúng cay độc, những tình huống phi lý đến mức hài hước nhưng lại phản ánh chân thực cái bi kịch của xã hội đã khiến “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” trở thành một viên thuốc đắng khó nuốt đối với nhiều người lúc bấy giờ và cả sau này.

Vũ Trọng Phụng là ai và bối cảnh sáng tác Số Đỏ?

Vũ Trọng Phụng (1912-1939) là một nhà văn, nhà báo, nhà viết kịch tài năng và yểu mệnh của văn học Việt Nam thế kỷ 20. Ông là bậc thầy của thể loại tiểu thuyết hiện thực phê phán, nổi tiếng với giọng văn trào phúng mạnh mẽ và khả năng phơi bày sự thật đến tàn nhẫn. Thời kỳ ông sống và sáng tác là những năm 1930, giai đoạn xã hội Việt Nam dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, chứng kiến những biến động văn hóa sâu sắc do ảnh hưởng từ phương Tây, tạo nên nhiều mâu thuẫn và nghịch lý.

Trong bối cảnh đó, phong trào Âu hóa (học đòi lối sống, văn hóa phương Tây) nở rộ ở các đô thị, đặc biệt là Hà Nội. Tuy nhiên, sự tiếp nhận này thường chỉ dừng lại ở vẻ bề ngoài, những thứ hào nhoáng, hình thức, mà không đi sâu vào bản chất, dẫn đến nhiều cảnh tượng lố lăng, kệch cỡm. Tầng lớp tư sản mới nổi, quan lại, trí thức Tây học nửa mùa đua nhau thể hiện sự “văn minh” của mình bằng cách bắt chước một cách mù quáng. Chính cái bối cảnh đầy rẫy sự giả tạo và đạo đức giả này là nguồn cảm hứng trực tiếp để Vũ Trọng Phụng viết nên “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng”, tức “Số Đỏ”, nhằm đả kích mạnh mẽ thói đời.

Nội dung chính của “Số Đỏ” – Hành trình thăng tiến của Xuân Tóc Đỏ

Câu chuyện của “Số Đỏ”, tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng, xoay quanh cuộc đời và sự nghiệp “lẫy lừng” một cách đầy phi lý của Xuân Tóc Đỏ. Từ một kẻ mạt hạng, chuyên bán thuốc lậu ở vỉa hè, Xuân Tóc Đỏ đã thăng tiến nhanh chóng trong xã hội thượng lưu Hà Nội những năm 1930 nhờ vào sự lưu manh, tráo trở, bất chấp mọi nguyên tắc đạo đức và biết lợi dụng triệt để sự giả tạo, lố lăng của xã hội.

Hắn bước chân vào thế giới “văn minh” nhờ một vụ rắc rối ở sân quần vợt và được gia đình cụ cố Hồng (biểu tượng của một gia đình phong kiến giàu có nhưng đầy rẫy vấn đề) đỡ đầu. Với bản năng sinh tồn sắc bén và khả năng nắm bắt tâm lý con người một cách quỷ quyệt, Xuân Tóc Đỏ dần trở thành một “anh hùng” trong mắt tầng lớp thượng lưu: từ chuyên viên “cải lương” đời sống, cố vấn về “văn minh”, đến “nhà thể thao”, thậm chí còn được phong làm “Anh hùng cứu quốc” một cách vô lý. Sự thăng tiến của hắn là minh chứng rõ nhất cho sự méo mó của các giá trị xã hội trong “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng”.

Mỗi bước chân của Xuân Tóc Đỏ lên nấc thang danh vọng lại bóc trần thêm một mảng ung nhọt của xã hội: sự suy đồi đạo đức trong gia đình giàu có, sự giả tạo của các phong trào “văn minh”, sự bất lực của pháp luật, sự lố bịch của báo chí và công luận. Hắn không tạo ra sự thối nát, mà chỉ là sản phẩm hoàn hảo của nó, và ngược lại, hắn góp phần làm cho sự thối nát ấy phô trương hơn.

Những nhân vật nào làm nên sự đặc sắc của “Số Đỏ”?

Ngoài Xuân Tóc Đỏ, “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” còn khắc họa một loạt các nhân vật điển hình, mỗi người là một lát cắt biểu trưng cho những vấn đề của xã hội đương thời:

• Cụ cố Hồng: Giàu có nhưng lẩm cẩm, chỉ mong được chết để các con cháu được chia gia tài. Biểu tượng của sự tàn tạ của chế độ phong kiến.
• Bà Phó Đoan: Nhân vật gây sốc bậc nhất, đại diện cho phong trào “giải phóng” phụ nữ một cách lố lăng, đề cao “văn minh” và tình dục phóng đãng. Bà ta cổ súy cho lối sống tự do thái quá, bất chấp luân thường đạo lý, khiến “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” càng thêm “nóng” và gây tranh cãi.
• Me Tơ Thoa: Con dâu cụ cố Hồng, bề ngoài đoan trang nhưng bên trong đầy dục vọng, là nạn nhân và đồng thời là tác nhân của sự suy đồi.
• Văn Minh: Con trai cụ cố Hồng, du học Pháp về nhưng chỉ học được những thói xấu hợm hĩnh, chuyên gia “cải lương” đời sống một cách phiến diện. Hắn là biểu tượng cho sự Âu hóa nửa vời.
• Cô Hoàng Hôn, cô Tuyết: Những cô gái trẻ chạy theo mốt “tân thời”, “giải phóng” một cách nông cạn, là nạn nhân của thứ “văn minh” rởm đời.
• Ông Typn, ông Phán mọc sừng: Đại diện cho tầng lớp trí thức Tây học, luật sư, nhưng lại bất tài, đạo đức giả, chỉ biết bám víu vào cái “văn minh” hình thức.
• Các nhà báo, cảnh sát: Biểu tượng cho sự méo mó, bất lực, bị đồng tiền và quyền lực chi phối.

Mỗi nhân vật đều được Vũ Trọng Phụng khắc họa bằng ngòi bút trào phúng bậc thầy, bóc trần sự thật đáng xấu hổ ẩn dưới vỏ bọc “văn minh”, góp phần giải thích vì sao “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” lại có sức công phá mạnh mẽ đến vậy.

Những chủ đề “nóng” và gây tranh cãi trong “Số Đỏ”

“Số Đỏ”, tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng, không né tránh bất kỳ chủ đề nhạy cảm nào của xã hội đương thời. Dưới đây là một số chủ đề chính làm nên sự “nóng” và gây tranh cãi của tác phẩm:

Âu hóa lố lăng và “văn minh” rởm đời:

Đây là chủ đề trung tâm. Tác phẩm phơi bày cách người Việt lúc bấy giờ bắt chước văn hóa phương Tây một cách mù quáng, chỉ học đòi hình thức mà không hiểu bản chất. Từ cách ăn mặc (quần áo “tân thời” kỳ cục), lối nói chuyện (pha tiếng Tây một cách vô duyên), đến các phong trào “văn minh” (như cải lương nếp sống, thể thao, giải phóng phụ nữ) đều bị biến thành trò hề. Vũ Trọng Phụng cho thấy sự “văn minh” này chỉ là cái vỏ bọc giả tạo che đậy sự thối nát bên trong.

Đạo đức giả và sự suy đồi:

Gia đình cụ cố Hồng, đại diện cho tầng lớp thượng lưu, bề ngoài giữ vẻ gia phong nhưng bên trong là một ổ đầy rẫy những ham muốn, toan tính, ngoại tình, và sự suy đồi đạo đức trầm trọng. Các nhân vật như bà Phó Đoan, Me Tơ Thoa là những ví dụ điển hình. Sự suy đồi này không chỉ ở cấp độ cá nhân mà còn lan rộng ra toàn xã hội “văn minh” mà “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” miêu tả.

Tình dục và sự “giải phóng” lố lăng:

Chủ đề tình dục được đề cập một cách táo bạo, đặc biệt qua nhân vật bà Phó Đoan với quan điểm “giải phóng” phụ nữ theo hướng dung tục, xem nhẹ trinh tiết và cổ xúy cho lối sống phóng đãng. Cách Vũ Trọng Phụng mô tả những cảnh này (dù không quá chi tiết theo chuẩn mực hiện đại) đã gây sốc lớn vào thời điểm đó và là một trong những lý do khiến tác phẩm bị gắn mác “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng”. Nó cho thấy sự lệch lạc trong việc tiếp nhận các tư tưởng phương Tây về tự do cá nhân.

Tiền bạc và danh vọng:

Tiền bạc và danh vọng là động lực chính thúc đẩy hành động của hầu hết các nhân vật. Xuân Tóc Đỏ thăng tiến nhờ biết cách trục lợi từ sự giả tạo của xã hội. Các nhân vật khác thì bán rẻ nhân cách, đạp đổ mọi giá trị để đạt được tiền tài và danh tiếng hão. “Số Đỏ” là lời cảnh tỉnh về sự tha hóa khi con người đặt vật chất lên trên tất cả.

Pháp luật và công lý méo mó:

Pháp luật trong “Số Đỏ” không phải là công cụ bảo vệ công lý mà là thứ bị lợi dụng, bị bẻ cong bởi những kẻ có tiền, có quyền. Xuân Tóc Đỏ, từ chỗ là tội phạm, lại được “cứu quốc” và trở thành “anh hùng” nhờ sự can thiệp và thao túng. Điều này cho thấy sự bất lực của hệ thống pháp luật và sự nguy hiểm của một xã hội nơi cái xấu được tôn vinh một cách phi lý.

Những chủ đề này, được thể hiện bằng giọng văn trào phúng, châm biếm sâu cay, đã tạo nên sức hấp dẫn đồng thời là nguồn gốc của những tranh cãi không ngừng về “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng”.

Số Đỏ được viết bằng bút pháp nào?

“Số Đỏ” là kiệt tác của Vũ Trọng Phụng, và sức mạnh của nó nằm ở bút pháp hiện thực phê phán kết hợp với nghệ thuật trào phúng bậc thầy. Đây là những đặc điểm nổi bật trong cách viết của ông, khiến “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” trở nên độc đáo:

• Hiện thực phê phán: Tác phẩm phản ánh chân thực đời sống xã hội Việt Nam những năm 1930, đặc biệt là tầng lớp thượng lưu thành thị. Tuy nhiên, sự phản ánh này không chỉ dừng lại ở việc miêu tả mà đi sâu vào phân tích, phê phán những xấu xa, mục ruỗng, bất công. Vũ Trọng Phụng nhìn thẳng vào sự thật, không né tránh những góc khuất, những điều đáng xấu hổ.
• Trào phúng, châm biếm: Đây là vũ khí sắc bén nhất của Vũ Trọng Phụng. Ông sử dụng tiếng cười để vạch trần sự lố lăng, đạo đức giả, sự hợm hĩnh của các nhân vật và các phong trào xã hội. Tiếng cười trong “Số Đỏ” không phải là tiếng cười giải trí đơn thuần mà là tiếng cười đắng cay, khiến người đọc phải suy ngẫm, thậm chí là thấy đau xót. Nghệ thuật phóng đại, mỉa mai, nói ngược được sử dụng một cách điêu luyện.
• Ngôn ngữ sinh động, đời thường: Vũ Trọng Phụng sử dụng ngôn ngữ rất gần gũi với đời sống hàng ngày, giàu sức biểu cảm và đầy tính khẩu ngữ. Điều này làm cho các nhân vật trở nên sống động, chân thực và lời văn có sức lay động mạnh mẽ. Ngôn ngữ cũng góp phần tạo nên tính trào phúng.
• Cốt truyện kịch tính, hấp dẫn: Mặc dù là tiểu thuyết xã hội, “Số Đỏ” có cốt truyện được xây dựng rất lôi cuốn với nhiều tình huống bất ngờ, kịch tính, đẩy Xuân Tóc Đỏ từ hết tình huống trớ trêu này đến vinh quang phi lý khác. Điều này giữ chân người đọc và làm cho việc tiếp nhận thông điệp phê phán trở nên dễ dàng hơn.
• Xây dựng nhân vật điển hình: Các nhân vật trong “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” là những điển hình sống động cho các loại người trong xã hội đương thời: kẻ cơ hội (Xuân Tóc Đỏ), người đạo đức giả (Bà Phó Đoan), kẻ Âu hóa nửa vời (Văn Minh), nạn nhân của thời đại (Cô Tuyết).

Sự kết hợp nhuần nhuyễn các bút pháp này đã tạo nên sức sống mãnh liệt cho “Số Đỏ”, khiến nó không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một tài liệu quý giá để hiểu về xã hội Việt Nam những năm 1930 và những vấn đề mà đến nay vẫn còn âm hưởng.

Bối cảnh lịch sử và văn hóa tác động đến “Số Đỏ” như thế nào?

“Số Đỏ”, tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng, ra đời trong một bối cảnh lịch sử và văn hóa hết sức đặc biệt, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nội dung và thông điệp của nó. Giai đoạn những năm 1930 tại Việt Nam là thời kỳ chuyển giao đầy biến động:

• Chế độ thuộc địa: Việt Nam nằm dưới sự đô hộ của thực dân Pháp. Điều này tạo ra một cấu trúc xã hội phức tạp với sự hiện diện của người Pháp, tầng lớp tư sản Việt Nam mới nổi, tầng lớp phong kiến suy tàn và đại đa số người dân lao động. Sự bóc lột, bất công xã hội là phổ biến.
• Giao thoa văn hóa Đông-Tây: Sự tiếp xúc với văn hóa Pháp mang đến những luồng tư tưởng mới (dân chủ, tự do, bình đẳng) nhưng cũng kéo theo những hệ lụy tiêu cực khi được tiếp nhận một cách hời hợt và lệch lạc. Phong trào Âu hóa trở thành biểu tượng của sự “tiến bộ”, nhưng đồng thời cũng là nguồn gốc của nhiều sự lố lăng, kệch cỡm.
• Sự phát triển của văn học, báo chí: Giai đoạn này chứng kiến sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của báo chí, xuất bản, tạo điều kiện cho các nhà văn, nhà thơ thể hiện quan điểm và phê phán xã hội. Tự Lực Văn Đoàn và các cây bút hiện thực phê phán hoạt động sôi nổi, tạo nên một không khí tranh luận văn học đa dạng.
• Biến động xã hội: Đô thị hóa diễn ra nhanh chóng ở một số thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, thu hút dân cư từ nông thôn, tạo nên những thay đổi trong lối sống, cấu trúc gia đình và các mối quan hệ xã hội.

Chính bối cảnh này đã cung cấp cho Vũ Trọng Phụng những chất liệu sống động để xây dựng nên một bức tranh toàn cảnh về xã hội Việt Nam những năm 1930 với đủ mọi loại người, đủ mọi thói hư tật xấu. Ông đã sử dụng “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” như một tấm gương chiếu thẳng vào những góc tối của thời đại mình, làm nổi bật sự mâu thuẫn giữa cái “văn minh” bề ngoài và sự mục ruỗng bên trong.

Nhà phê bình Phan Thị Mai nhận định:

“Số Đỏ không chỉ là một câu chuyện về Xuân Tóc Đỏ; nó là bản cáo trạng đanh thép về một xã hội đang bệnh nặng. Vũ Trọng Phụng đã bắt trúng mạch đập hỗn loạn của thời đại, nơi cái giả ngự trị và cái thật bị rẻ rúng. Chính bối cảnh ấy đã nuôi dưỡng nên một Xuân Tóc Đỏ và làm cho ‘tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng’ trở thành một lời cảnh báo.”

Giá trị và ảnh hưởng của “Số Đỏ” trong văn học Việt Nam

Mặc dù bị gán mác “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” và gây tranh cãi gay gắt vào thời điểm ra đời, “Số Đỏ” vẫn được khẳng định là một trong những đỉnh cao của văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Giá trị của tác phẩm được thể hiện ở nhiều khía cạnh:

• Giá trị hiện thực và phê phán sâu sắc: Tác phẩm đã phơi bày một cách toàn diện và sâu sắc những mảng tối của xã hội Việt Nam những năm 1930, đặc biệt là ở tầng lớp thượng lưu thành thị. Nó lột tả chân thực sự giả tạo, đạo đức giả, sự lố lăng của phong trào Âu hóa nửa vời và sự mục ruỗng của các giá trị truyền thống.
• Nghệ thuật trào phúng bậc thầy: Vũ Trọng Phụng đã nâng nghệ thuật trào phúng trong văn học Việt Nam lên một tầm cao mới. Ông sử dụng tiếng cười như một công cụ để vạch trần sự thật, tạo ra những tình huống phi lý nhưng lại mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Bút pháp trào phúng của ông vừa sắc sảo, vừa hài hước, vừa thâm thúy.
• Ngôn ngữ sống động, giàu sức biểu cảm: Cách sử dụng ngôn ngữ đời thường, giàu tính khẩu ngữ và đầy sáng tạo của Vũ Trọng Phụng đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn và tính độc đáo cho tác phẩm.
• Giá trị dự báo: Nhiều vấn đề mà “Số Đỏ” đề cập như sự sùng bái vật chất, sự chạy theo hình thức, sự xuống cấp đạo đức, sự thao túng của truyền thông, hay sự méo mó của các giá trị xã hội… vẫn còn âm hưởng và thậm chí có phần tái diễn trong xã hội hiện đại. Điều này cho thấy tầm nhìn vượt thời gian của tác giả và khiến “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” vẫn giữ nguyên giá trị cảnh tỉnh.
• Ảnh hưởng lớn đến văn học sau này: “Số Đỏ” và các tác phẩm khác của Vũ Trọng Phụng đã trở thành khuôn mẫu cho nhiều nhà văn hiện thực phê phán sau này noi theo về cách quan sát, phân tích xã hội và sử dụng nghệ thuật trào phúng. Tác phẩm cũng là một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của tiểu thuyết Việt Nam.

Tiến sĩ Trần Minh Khoa, một nhà nghiên cứu văn học, chia sẻ quan điểm về tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng:

“Gọi ‘Số Đỏ’ là ‘tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng’ có thể xuất phát từ sự sốc và khó chịu của người đọc trước sự thật trần trụi mà tác phẩm phơi bày. Nhưng chính sự táo bạo đó đã tạo nên giá trị. ‘Số Đỏ’ là một cú đấm vào sự giả tạo, một lời cảnh tỉnh về sự nguy hiểm của việc đánh mất bản sắc và chạy theo những giá trị rởm đời. Sức sống của nó nằm ở chỗ nó vẫn nói lên những vấn đề nhức nhối của con người, dù thời đại đã đổi thay.”

Phân tích sâu hơn về tính “làm đ*” của “Số Đỏ”

Tại sao một tác phẩm văn học lại bị gán cho cái tên “làm đ*” một cách dân dã và có phần tiêu cực như vậy? Đó không chỉ là sự sốc trước những cảnh nóng hay những ngôn từ táo bạo (mà thực ra so với hiện nay không thấm vào đâu), mà còn là sự sốc trước sự thật mà nó phơi bày.

• Sốc vì sự thật quá trần trụi: “Số Đỏ” không tô hồng hiện thực. Nó chiếu thẳng đèn pha vào những mảng tối nhất: sự thối nát trong gia đình danh giá, sự biến thái của tình dục dưới cái mác “văn minh”, sự lừa lọc lên ngôi, sự bất lực của những giá trị truyền thống khi đối mặt với làn sóng mới. Điều này khiến nhiều người khó chấp nhận, đặc biệt là những ai đang sống trong cái vỏ bọc giả tạo đó hoặc không muốn nhìn nhận sự thật.
• Sốc vì đụng chạm đến “thần tượng”: Phong trào Âu hóa được xem như là biểu tượng của sự tiến bộ. Việc “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” đả kích mạnh mẽ, biến cái “văn minh” ấy thành trò cười đã làm phật lòng không ít người, đặc biệt là những người trong giới “thượng lưu”, “trí thức” đang ra sức cổ súy cho nó.
• Sốc vì phá vỡ những cấm kỵ: Các chủ đề như tình dục, sự suy đồi đạo đức trong gia đình, sự thối nát của giới “tai to mặt lớn” là những điều ít được nói đến công khai hoặc chỉ được đề cập một cách né tránh. “Số Đỏ” đã dũng cảm (hoặc liều lĩnh) đi sâu vào những cấm kỵ này, khiến nó trở nên “nguy hiểm” và gây sốc.
• Sốc vì tiếng cười trào phúng quá cay độc: Tiếng cười trong “Số Đỏ” không chỉ là để mua vui. Nó là tiếng cười của sự khinh bỉ, của sự phẫn nộ. Nó biến những nhân vật tưởng chừng đáng kính thành những con rối lố bịch. Sức mạnh của tiếng cười này khiến người bị châm biếm cảm thấy đau đớn và ê chề, và người đọc cũng phải thấy giật mình.

Cái mác “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” có lẽ xuất phát từ chính sự khó tiêu hóa của những thông điệp mà tác phẩm mang lại. Nó giống như một liều thuốc cực mạnh, có thể chữa bệnh nhưng cũng có thể gây sốc nếu không được tiếp nhận cẩn thận.

Giáo sư Nguyễn Văn Hùng, chuyên gia nghiên cứu văn học Việt Nam, nhận định:

“Việc gọi ‘Số Đỏ’ là ‘tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng’ cho thấy sức lay động, thậm chí là sự khó chịu mà tác phẩm gây ra trong lòng công chúng. Nó không phải là một tác phẩm nhẹ nhàng, dễ dãi. Nó đòi hỏi người đọc phải đối diện với những sự thật phũ phàng về xã hội và về chính bản thân mình. Và không phải ai cũng sẵn sàng cho điều đó.”

“Số Đỏ” và những vấn đề vẫn còn “nóng” đến hôm nay

Điều đáng ngạc nhiên là, dù được viết cách đây gần một thế kỷ, nhiều vấn đề được nêu trong “Số Đỏ” vẫn còn tính thời sự và khiến “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” tiếp tục được bàn luận, phân tích.

• Sự chạy theo hình thức, sính ngoại: Dù không còn là Âu hóa nửa vời, nhưng tâm lý sính ngoại, chạy theo các trào lưu ngoại một cách mù quáng vẫn tồn tại trong xã hội hiện đại. Việc lăng xê những thứ “Tây” một cách bất chấp, không phù hợp với văn hóa Việt Nam vẫn là vấn đề đáng suy ngẫm.
• Đạo đức giả trên mạng xã hội: Thời đại số phơi bày sự đạo đức giả còn rõ nét hơn cả thời Vũ Trọng Phụng. Nhiều người xây dựng hình ảnh lung linh trên mạng nhưng đời sống thật lại hoàn toàn khác. Việc một cá nhân có thể “nổi tiếng” và được tung hô chỉ nhờ những chiêu trò, scandal, bất chấp tài năng thực sự, gợi nhớ đến hành trình của Xuân Tóc Đỏ.
• Sự xuống cấp của các giá trị: Trong cơn lốc của kinh tế thị trường, tiền bạc đôi khi trở thành thước đo giá trị duy nhất, khiến nhiều người sẵn sàng làm mọi thứ để có tiền, kể cả chà đạp lên đạo đức và nhân phẩm.
• Thao túng truyền thông và công luận: Tác phẩm đã hé lộ cách báo chí và công luận có thể bị thao túng để biến trắng thành đen, biến tội phạm thành anh hùng. Điều này vẫn là một vấn đề nhức nhối trong thời đại bùng nổ thông tin sai lệch.

Có thể thấy, “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” không chỉ là một áng văn chương của quá khứ mà còn là một lời cảnh tỉnh cho hiện tại. Nó nhắc nhở chúng ta về sự nguy hiểm khi một xã hội đánh mất đi những giá trị cốt lõi, khi cái giả lên ngôi và cái thật bị lãng quên. Đọc “Số Đỏ” hôm nay không chỉ là để hiểu về văn học hay lịch sử, mà còn là để soi chiếu vào chính xã hội chúng ta đang sống.

Làm thế nào để đọc và cảm nhận “Số Đỏ” một cách trọn vẹn?

Để không chỉ đơn thuần là đọc một cuốn tiểu thuyết cũ, mà thực sự cảm nhận được sức nặng và giá trị của “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng”, bạn có thể thử những cách sau:

1. Tìm hiểu bối cảnh lịch sử: Trước khi đọc hoặc trong quá trình đọc, hãy dành thời gian tìm hiểu về xã hội Việt Nam những năm 1930: chế độ thuộc địa, phong trào Âu hóa, đời sống đô thị, các xu hướng văn hóa. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn các tình huống, nhân vật và thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.
2. Chú ý đến ngôn ngữ trào phúng: Vũ Trọng Phụng là bậc thầy của trào phúng. Hãy đọc chậm lại, chú ý đến cách ông dùng từ, đặt câu, xây dựng tình huống để tạo tiếng cười và sự châm biếm. Đôi khi, ý nghĩa sâu sắc nằm ẩn sau những câu văn tưởng chừng hài hước, lố bịch.
3. Phân tích nhân vật: Đừng chỉ đọc lướt qua các nhân vật. Hãy thử phân tích xem mỗi nhân vật đại diện cho điều gì trong xã hội. Họ có những đặc điểm tính cách nào? Động lực của họ là gì? Họ có những mâu thuẫn nội tâm nào không?
4. Đối chiếu với xã hội hiện tại: Sau khi đọc, hãy thử suy ngẫm và đối chiếu những vấn đề được nêu trong “Số Đỏ” với xã hội mà chúng ta đang sống. Bạn có thấy những “Xuân Tóc Đỏ” hay “bà Phó Đoan” của thời hiện đại không? Những vấn đề về Âu hóa, đạo đức giả, tiền bạc có còn nhức nhối không?
5. Đọc các bài phê bình, nghiên cứu: Để có góc nhìn sâu sắc hơn, bạn có thể tìm đọc các bài phân tích, nghiên cứu của các nhà phê bình văn học về “Số Đỏ”. Họ sẽ giúp bạn giải mã những lớp nghĩa ẩn giấu và hiểu rõ hơn về bút pháp của tác giả.
6. Thảo luận với người khác: Chia sẻ cảm nhận của bạn về “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” với bạn bè, thầy cô hoặc trên các diễn đàn văn học. Lắng nghe ý kiến của người khác có thể mở ra những góc nhìn mới mẻ.

Việc tiếp cận “Số Đỏ” một cách chủ động và tìm hiểu sâu sắc sẽ giúp bạn vượt qua được cái mác “làm đ*” bề ngoài để thấy được giá trị thực sự của một kiệt tác văn học.

So sánh “Số Đỏ” với các tác phẩm khác của Vũ Trọng Phụng

Vũ Trọng Phụng là một cây bút năng suất trong quãng đời sáng tác ngắn ngủi của mình. Ngoài “Số Đỏ”, ông còn có nhiều tác phẩm nổi tiếng khác trong dòng hiện thực phê phán, như “Giông tố”, “Vỡ đê”, “Làm đĩ”, “Cơm thầy cơm cô”,… Mỗi tác phẩm lại tập trung vào những khía cạnh khác nhau của xã hội đương thời, nhưng đều chung một ngòi bút sắc sảo và tinh thần phê phán mạnh mẽ, dù không phải tác phẩm nào cũng được gán mác “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng”.

• “Giông tố”: Tập trung phê phán sự thối nát của tầng lớp phong kiến, tư sản và sự tha hóa của những người bị đồng tiền chi phối. Bối cảnh rộng hơn, không chỉ ở thành thị mà còn có những vấn đề ở nông thôn.
• “Vỡ đê”: Phản ánh số phận bi đát của người nông dân trước thiên tai và sự bóc lột của cường hào ác bá, thực dân. Giọng văn bi kịch và tố cáo mạnh mẽ hơn.
• “Làm đĩ”: Khám phá bi kịch của người phụ nữ trong xã hội cũ, bị đẩy vào con đường tội lỗi do định kiến xã hội và hoàn cảnh sống. Tác phẩm này cũng đề cập đến các vấn đề tình dục, nhưng theo góc độ bi kịch và số phận. Nhiều người cũng coi đây là một tác phẩm “gây sốc” khác của Vũ Trọng Phụng, đôi khi cũng được gộp chung vào hàm ý “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” khi nói về sự táo bạo của ông.
• “Cơm thầy cơm cô”: Lột tả thân phận tủi nhục của những người làm nghề “thầy” (dạy học, làm báo) và “cô” (làm đĩ) trong xã hội kim tiền.

So với các tác phẩm trên, “Số Đỏ” có lẽ là tác phẩm đạt đến đỉnh cao nhất của nghệ thuật trào phúng. Nó sử dụng tiếng cười như một vũ khí chính để đả kích, trong khi các tác phẩm khác có thể nghiêng về bi kịch hay tố cáo trực diện hơn. “Số Đỏ” cũng bao quát nhiều vấn đề xã hội cùng lúc hơn, tạo nên một bức tranh phức tạp và đa chiều. Cái mác “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” có lẽ đặc biệt gắn liền với “Số Đỏ” bởi sự tổng hòa của các yếu tố gây sốc: sự lố lăng của Âu hóa, sự trần trụi của đạo đức giả và sự táo bạo trong việc đề cập đến tình dục và sự thăng tiến phi lý của cái xấu.

Tuy nhiên, dù khác nhau về trọng tâm và sắc thái, tất cả các tác phẩm lớn của Vũ Trọng Phụng đều thể hiện một tinh thần hiện thực phê phán nhất quán, một ngòi bút sắc sảo và một trái tim đầy trăn trở về số phận con người và xã hội.

Tên “tác phẩm làm đ*” nói lên điều gì về cách tiếp nhận văn học?

Việc một tác phẩm văn học vĩ đại như “Số Đỏ” lại được gọi bằng cái tên dân dã, thậm chí có phần thô tục là “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” nói lên nhiều điều thú vị về cách công chúng tiếp nhận văn học, đặc biệt là những tác phẩm “khó nhằn” hoặc gây tranh cãi.

• Sự ấn tượng mạnh mẽ: Cái tên này chứng tỏ tác phẩm đã tạo ra một ấn tượng cực kỳ mạnh mẽ trong tâm trí người đọc, đến mức họ phải dùng một cụm từ “đắt” và khác thường để mô tả nó, dù cụm từ đó không phải là tên thật. Nó thể hiện sự “sốc”, sự “ngỡ ngàng” trước nội dung.
• Sự giản lược hóa thông điệp: Thay vì nhớ tên chính thức, người ta nhớ đến tính chất “sốc”, “làm đ” của tác phẩm. Điều này cho thấy đôi khi, những khía cạnh gây tranh cãi hoặc táo bạo nhất lại là điều đọng lại đầu tiên trong tâm trí công chúng, lấn át đi những giá trị nghệ thuật hay phê phán sâu sắc hơn. Cái mác “tác phẩm làm đ của Vũ Trọng Phụng” có thể vừa là cách nhớ, vừa là sự đơn giản hóa thông điệp phức tạp.
• Ảnh hưởng của yếu tố “taboo”: Việc đề cập đến những chủ đề cấm kỵ (như tình dục, sự suy đồi) khiến tác phẩm trở nên “khác biệt” và dễ bị gán cho những cái tên liên quan đến sự “bậy bạ” hoặc “đụng chạm”.
• Sự thay đổi trong cách sử dụng ngôn ngữ: Cách gọi “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” cũng phản ánh sự thay đổi và đa dạng trong cách sử dụng ngôn ngữ của người Việt qua các thời kỳ, từ chính thống đến dân dã, khẩu ngữ.

Tuy nhiên, điều quan trọng là không để cái tên dân dã này che lấp đi giá trị thực sự của “Số Đỏ”. Nó chỉ là một cách để công chúng diễn tả cảm xúc của mình trước tác phẩm, chứ không phải là bản chất toàn bộ của nó. Nhiệm vụ của những người yêu văn học là đi sâu vào bên trong, khám phá những tầng ý nghĩa mà Vũ Trọng Phụng đã khéo léo cài cắm.

Kết luận: “Tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” – Không chỉ là sốc, mà là kiệt tác phê phán

Khi nhắc đến “tác phẩm làm đ của Vũ Trọng Phụng”, chúng ta hiểu rằng người đọc đang muốn nói đến cuốn tiểu thuyết “Số Đỏ” – một tác phẩm đã và đang gây ấn tượng mạnh mẽ bởi sự táo bạo, trào phúng và khả năng phơi bày sự thật đến tàn nhẫn. Cái mác “làm đ” có thể xuất phát từ sự sốc trước những vấn đề nhạy cảm được đề cập như đạo đức giả, sự Âu hóa lố lăng, hay sự suy đồi về tình dục và giá trị.

Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào tính “sốc” mà bỏ qua giá trị cốt lõi thì thật là thiếu sót. “Số Đỏ” là một kiệt tác của dòng văn học hiện thực phê phán Việt Nam, một bức tranh biếm họa sống động về xã hội những năm 1930, nơi cái xấu lên ngôi và cái tốt bị chà đạp. Qua hành trình phi lý của Xuân Tóc Đỏ và sự lố lăng của các nhân vật khác, Vũ Trọng Phụng đã gửi gắm những thông điệp sâu sắc về sự nguy hiểm của việc đánh mất bản sắc, sự giả tạo trong các phong trào xã hội, và sự tha hóa của con người trước vật chất và danh vọng hão huyền.

Dù thời gian có trôi qua, “tác phẩm làm đ* của Vũ Trọng Phụng” – “Số Đỏ” – vẫn giữ nguyên giá trị của nó như một lời cảnh tỉnh sắc bén, một bài học quý giá về việc nhìn nhận thẳng vào sự thật, không né tránh những góc khuất của xã hội và của con người. Đọc “Số Đỏ” không chỉ là để hiểu về quá khứ, mà còn là để soi chiếu vào chính hiện tại, để nhận ra rằng những vấn đề mà Vũ Trọng Phụng đặt ra vẫn còn âm hưởng và đòi hỏi chúng ta phải suy ngẫm một cách nghiêm túc. Hãy thử tìm đọc và tự mình cảm nhận sức mạnh và giá trị của kiệt tác này nhé!